Babagan Tata Krama
TATA KRAMA
Tembung
tata krama iku kedadean saka rong tembung yaiku tembung tata lan tembung krama
. Miturut Baoesastra Jawa karangan WJS Poerwadarminta tegese tembung tata lan
krama iku mangkene :
Tegese
tembung Tata =
1.
Beciking pangetrap (pasang rakit),
2.
Becik pangetrape , mawa aturan sing becik,
Tegese
tembung Krama =
1.
(kawi) pratingkah, patrap.
2.
(kawi) tata pranata kang becik, suba-sita.
3.
(kawi) watak, sipat.
4.
(krama ngoko) tembung pakurmatan (ing unggah-ungguhing basa).
5.
(krama inggil ) laki – rabi.
6.
(kawi) bojo.
Tembung
camboran sing nganggo tembung krama antarane :
Kaum
krama = wong cilik.
Ngapus
krama = ngapusi sarana alus.
Nyangga
krama = ngepenaki rembug.
Ngungkak
krama = nerak tatanan.
Dikramani
= dibasani (dijak guneman nganggo tembung krama ).
Dikramakake
= 1. ditembungake krama 2. (krama inggil) diomah-omahake , dirabekake,
dilakekake.
Dadi
tembung tata krama iku tegese yaiku patrap utawa pratingkah kang becik
pangetrape.
Ing
Serat Nayakawara anggitan KGPAA Mangkunagara IV diterangake ing tembang
Dhandhanggula.
Werdingkang wasita jinarwi,
wruhing kukum iku watakira,
adoh marang kanisthane,
pamicara puniku,
weh reseping sagung miyarsi,
tata-krama punika,
ngedohken panyendhu,
kagunan iku kinarya,
ngupa boga dene kalakuwan becik,
weh rahayuning angga.
Saben
bangsa nduweni tata krama dhewe, tata kramane wong Jepang, Eropah beda karo
tata kramane wong Jawa. Samono uga tata-krama kang lumaku dhek jaman biyen beda
karo jaman saiki . kang perlu digatekake , yaiku : yen kita pinuju ana ing
kalangan liya kang nduweni tata- krama dhewe, kita sing bisa nglarasake dhiri
marang swasana ing kono mau. Kudu eling marang tujuwane njunjung tata krama
kang maksude : memayu ayuning pasrawungan. Adat pakulinan kang alus, tingkah
laku kang becik, bisa nglarasake marang kahanan , klebu sawijining pranatan
pasrawungan sadina-dina.
Bisa
nyingkiri tekane pasulayan utawa rasa pangrasa kang bisa njalari seriking atine
liyan. Miturut tembang ing dhuwur tata krama iku ngedohken panyendhu, lire bisa
nyingkiri anane pasulayan utawa salah tampa. Dhuwuring drajade bangsa bisa
katitik saka alusing tata kramane.
Mula
wis aran wajib, yen para wong tuwa lan para pamong kajabaning paring tuntunan
lan kapinteran marang para putra lan para muride , uga anggulawenthah bab
kasusilan lan paring tetuladhan ing bab tata krama
Tumrap
bocah-bocah, para siswa lan para putra semono uga, saliyane sengkud ngudi
undhaking kawruh lan kapinteran , aja nganti nglirwakake tata krama.
Ana
ngendi bae tata krama mau ditrapake ?
Pangetrape
tata krama antara liya :
1.
Nalika tetepungan karo mitra anyar.
2.
Nalika cecaturan.
3.
Nalika mara dhayoh.
4.
Nalika kedhayohan.
5.
Nalika ana ing dalan
6.
Tata cara manganggo
7.
Nalika dhahar lan liya-liyane.
Ing
ngendi-endi panggonan salagine isih sesrawungan kang liyan panganggone tata
krama iki ora kena kari. Tata krama ing basa Indonesia utawa cara Mlayu diarani
sopan santun. Elinga : tata krama iku busananing bangsa.
Disadhur
saka : Tata Krama, Imam Supardi, 1953
Komentar
Posting Komentar