Tembung Rurabasa

Tembung rurabasa ateges tembung rusak, basa kang wis luput kelantur-lantur, nganti ora kena dibenerake maneh. Ora kena dibenerake jalaran pancen wis ora lumrah dibenerake utawa dianggep bener. Tembung rurabasa dibagi dadi 2, yaiku:

A. Tembung salah kaprah sing wis paten, tegese ora bisa diowahi utawa wis ora bisa dibenerake. Tuladhane kaya ing ngisor iki :
1. adang sega, benere: adang beras supaya dadi sega.
2. njait klambu. benere: njait bahan/kain supaya dadi klambi.
3. mbunteli tempe, benere: mbunteli kedhele kang wis digodhog lan dirageni, supaya dadi tempe.
4. menek krambil, benere: menek wit krambil, yaiku glugu.
5. mikul dhawet, benere: mikul genthong cilik (utawa wadhah liyane ) isi dhawet.
6. ngenam klasa, benere: ngenam mendhong supaya dadi klasa.
7. nulis layang, benere: nulisi dluwang supaya dadi layang.
8. nguleg sambel, benere: nguleg lombok, brambang, tomat, trasi lan uyah supaya dadi sambel.
9. ndheplok gethuk, benere: ndheplok pohung kang wis digodhog supaya dadi gethuk.
10. nggodog wedang, benere: nggodog banyu supaya dadi wedang.
11. mangan awan, benere: mangan sega ing wayah awan.
12. ndhudhuk sumur, benere: ndhudhuk lemah kanggo gawe sumur.
13. ndondomi klambi, benere: ndondomi bakal digawe klambi.
14. ngethok gedhang, benere: ngethok wit gendhang.
15. nunggu manuk, benere: nunggu pari supaya ora dipangan manuk.

16. nyangking banyu, benere: nyangking ember isi bany.
17. kelan lodheh, bebere: ngolah jejangan supaya dadai lodheh.
18. menek kates, benere: menek wit kates.
19. nglinting rokok, benere: nglinting klobot digawe rokok.
20. mbathik jarit, benere: mbathik mori dadi jarit.


B. Tembung salah kaprah sing ora paten, tegese tembung sing bisa dibenerake malah kudu dibenerake:
1.  Acara, benere adicara. Awit tembung  acara kuwi tembung asale saka basa Indonesia.
2.  Ojo panulisan iki manut tata paramasastra Jawi luput, benere aja, awit panulisan [o] ini panulisan manut kaidah  paramasastra Indonesia, amarga basa Indonesia ora bisa mbedakake antara [a] jejeg karo [o]. 

Manut kaidah basa Jawa	Manut kaidah basa Indonesia
Cara	Coro
Coro	Coro
Lara	Loro
Loro	Loro
Sapa	Sopo
Ana	Ono
Wanasaba	Wonosobo
Kaliwira	Kaliwiro
Sriyanta	Sriyanto
Setya amrih prasaja	Setyo amrih prasojo
Purwareja	Purworejo
Retna	Retno
Selakrama	Selokromo
Leksana	Leksono
Triyana	Triyono

3. Panulisan è,e, lan é, kaidah basa Jawa mbedakake panulisan aksara swara è,e,é, kaidah basa Indonesia panulisan [e] ora ana bedane:

Manut kaidah basa Jawa	Manut kaidah basa Indonesia
Kéné	Kene
Geger	Geger
Gègèr	Geger
Kéré	Kere
Sléman	Sleman
Kéthok	Kethok
Kethok	Kethok
Kèthok	Kethok
Sapèn	Sapen
Kelek	Kelek
Kèlèk	Kelek

4.  Panulisan [i] sing diwaca [i], lan panulisan [i] sing diwaca [e] ;
Uniné [pithék/péthék] panulisan sing bener: pithik.
Uniné [sakéng] panulisan sing bener: saking.
Uniné [paléng] panulisan sing bener: paling.
Uniné [maléng] panulisan sing bener: maling.
Uniné [krambél], panulisan sing bener: krambil.

5.  Panulisan aksara swara [u] sing kawaca [u] lan panulisan aksara [u] sing kawaca [ů] ;
Alun-alun  dudu  alon-alon
Wedhus   dudu wedhos
Jujul   dudu jujol
Udud   dudu udod
Putih   dudu puteh
Tukul   dudu tukol

6.  Ulang tahun basa Jawane ambal warsa.
Happy birthday  selamat ulang tahun  sugeng ambal warsa.

7.  Selamat tahun baru lawih trep sugeng tanggap warsa;
Happy new year selamat tahun baru  sugeng tanggap warsa.

8.  Akir-akir iki sing bener leres tembé iki, ntas iki:
Akhir-akhir ini  akir-akir iki [salah].
Akhir-akhir ini  tembé iki, ntas iki [bener].

9.  Antara liya sing bener antarané:
Antara lain   antara liya [salah].
Antara lain   antarané [bener].

10. Caos lebetan, caos input, sing bener caos pamrayogi, caos panyaruwé:
Memberi masukan, caos lebetan [salah].
Memberi masukan, caos input [salah].
Memberi masukan, caos pamrayogi, caos panyaruwé [bener].

11. Dudu, dédé, liya, sanés;
Dudu tembung ngoko, basa Indonesiané bukan.
Dédé tembung krama, basa Indonesiané bukan.
Liya tembung ngoko, basa Indonesiané lain.
Sanés tembung krama, basa Indonesiané lain.

12. Dèrèng berpengalaman, taksih cubluking kawruh, kirang seserepan.
Belum berpengalaman  déréng berpengalaman [salah].
Belum berpengalaman  taksih cubluking kawruh [bener]
Belum berpengalaman  kirang seserepan [bener].

13. Didukung, disengkuyung ;
Didukung    didukung [salah]
Didukung    disengkuyung [bener]

14. Dipunbikak, dipunmilai, dipunwiwiti, dipunpurwakani ;
Dimulai    dipunbikak [salah]
Dimulai    dipunmilai [salah]
Dimulai    dipunwiwiti [bener]
Dimulai    dipunpurwakani [bener]

15. Dipuntutup, dipunpungkasi, dipunpurnani, dipungkasi ;
Acara ini mari kita tutup dengan….
Acara iki ayo kita tutup kanthi….
Adicara punika mangga kita tutup kanthi…. [salah]
Adicara iki ayo dipungkasi kanthi….[salah]
Adicara punika mangga dipunpungkasi kanthi…[bener]
Adicara punika mangga dipunpurnani kanthi…[bener]

16. Kita, kula lan panjenengan, aku lan kowé. Tembung  kita  ing basa Jawa beda karo  kita bahasa Indonesia.  Kita basa Jawa tegese:  kowé, sampéyan, panjenengan. Awit tembung  kita asale saka tembung  Jawa Kuna sing duweni teges kowé, sampéyan lan panjenengan.
Mari kita bersama – sama….
Mangga kita sesarengan [salah]
Mangga kula lan panjenengan sesarengan [bener] utawi
Mangga sesarengan [bener]

17. Kula lan kawula:
Kula tegese saya, aku
Kawula tegese abdi, hamba, rakyat
Kula punika laré dusun [bener]
Kawula punika laré dusun [salah]
Kawula ing dusun ngriki kathah [bener].
18. Kesimpulan, dudutan ;
Jadi kesimpulannya……
Dadi kesimpulané…. [salah]
Dados kesimpulanipun… [salah]
Dadi dudutané…. [bener]
Dados dudutanipun…. [bener]